به گزارش کارآفرین نیوز، بهبود و توسعه فضای کسب‌وکار یکی از چالش‌های اساسی در اقتصاد کشور است. با مهیا ساختن این عامل، رشد و توسعه اقتصادی رخ‌داده و اشتغال در کشور رشد پیدا خواهد کرد.

کسب‌وکارهای خرد از طریق کارآفرینی، نوآوری و ایجاد فرصت‌های شغلی بر اقتصاد کشور تأثیرگذار بوده‌اند؛ بنابراین جهت رشد و توسعه اقتصادی کشور، نیاز است که از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط حمایت شود.

یکی از عوامل بهبود فضای کسب‌وکار، بهبود شاخص‌های مربوط به تسهیلات- بنگاه های کوچک و متوسط ( SME )ا است. درواقع با اعطای اعتبارات به کارآفرینان و سرمایه‌گذاران جهت تأمین مالی پروژه‌ها در بخش خصوصی می‌توان موجب بهبود این عامل شود.

سیستم‌های تأمین مالی کسب‌وکارها به دو صورت سیستم مبتنی بر بازار سرمایه و سیستم مبتنی بر اعتبار تقسیم‌بندی می‌شد. آمریکا، انگلستان و هلند دارای سیستم مبتنی بر سرمایه بوده درحالی‌که ژاپن، فرانسه، ایتالیا و آلمان بر پایه اعتبار هستند.

در سیستم مبتنی بر بازار سرمایه، فروش سهام منبع غالب برای تأمین سرمایه به‌خصوص در شرکت‌های بزرگ است. در این سیستم استقراض از بانک بیشتر جهت اهداف و فعالیت‌های کوتاه‌مدت است. در سیستم مبتنی بر اعتبار، بازار سرمایه نقش کم‌رنگ‌تری را نسبت به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری ایفا می‌کند. با این اوصاف، بانک‌ها از مهم‌ترین نهادهای مؤثر بر سطح اشتغال در کشور محسوب می‌شوند.

توسعه کارآفرینی

توسعه کارآفرینی فرایندی پیچیده و بلندمدت ، از آنجایی‌که کارآفرینی راهبردی‌ترین و مهم ترین ابزار اقتصادی جوامع پیشرفته محسوب می‌شود لذا لازم است سیاست‌های صحیح در این‌خصوص اتخاذ شود.

توسعه کارآفرینی به افزایش تمایل، قصد و اقدام افراد به فعالیت‌های کارآفرینانه اشاره دارد. در واقع افزایش فرصت‌های کارآفرین، افزایش علاقه و انگیزه شهروندان برای انجام فعالیت‌های کارآفرینانه، توانمندسازی آنها برای موفقیت و ایجاد مکانیزم حمایت و هدایت کارآفرینان بیانگر اقدامات توسعه کارآفرینی در کشور است.

از طرفی اصلی‌ترین مانع پیشرو برای رشد و توسعه بنگاه‌های کوچک و متوسط، دسترسی آنها به منابع مالی است. بررسی‌های بانک جهانی و مؤسسه تأمین مالی بین‌المللی بیانگر این نکته است که در کشورهای با درآمد پایین بیش از نیمی از بنگاه‌های کوچک و متوسط با محدودیت تأمین مالی مواجه هستند.

گزارش‌های پایش کسب‌وکار مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد، اصلی‌ترین مانع در ادامه حیات بنگاه‌های کوچک و متوسط در کشور مشکل تأمین مالی است.

همچنین گزارش‌های پایش کسب‌وکار مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد، اصلی‌ترین مانع در ادامه حیات بنگاه‌های کوچک و متوسط در کشور مشکل تأمین مالی است.

از سوی دیگر، در کشورهای توسعه‌یافته تأمین مالی شرکت‌های بزرگ عموماً از طریق بازار سرمایه و تأمین مالی شرکت‌های کوچک و متوسط از طریق بانک‌ها انجام می‌گیرد، اما در کشور ما  تأمین مالی شرکت‌های بزرگ به طور عمده از طریق بانک‌ها انجام می‌شود و از طرف دیگر به دلیل وجود تسهیلات تکلیفی، به طور عملی منابع ناچیزی برای تأمین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط باقی می‌ماند.

نقش بانک‌ها در توسعه کارآفرینی

ایجاد محیط کارآفرینی و ترویج، تشویق و تحریک منابع و روحیه کارآفرینی به طور سیستماتیک، حمایت از کارآفرینان از مرحله تولید ایده تا ارزیابی پروژه، تحریک و تشویق کارآفرینان در راستای تولید، مشاوره به کارآفرینان، کمک مالی، فنی، ارزیابی پروژه‌ای، حمایت سمینارها، کنفرانس‌ها و نشریات همگی از فعالیت‌هایی بوده که بانک‌ها در کشورهای موفق در حوزه کارآفرینی به آن عمل کرده‌اند.

تجربه کشورهای موفق نشان می‌دهد که بانک‌ها این توانایی را دارند که سطح فعالیت‌های کارآفرینی را ارتقا دهند. در اتریش، به‌منظور تأمین مالی اولیه کسب‌وکارهای جدید هرسال ۱۰-۱۵ کسب‌وکار با فناوری بالا را انتخاب نموده و آنها را از نظر مالی تأمین می‌نماید. همچنین در سال ۱۹۹۸ سقف اعتبارات برای وام‌های کسب‌وکار از ۶۵۰ هزار دلار به ۱۶۰۰ هزار دلار افزایش یافت.

در حوزه تأمین سرمایه، دولت چین بسیار موفق عمل کرده، به‌نحوی‌که کارآفرینان چین عقیده دارند دسترسی آسان و سریع به منابع مالی یکی از کلیدی‌ترین عوامل در توسعه کارآفرینی این کشور بوده است. دولت چین برای غلبه بر چالش اصلی راه‌اندازی کسب‌وکارها یعنی تأمین مالی اولیه، اقدام به راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری نموده و با اعطای وام‌های تضمین‌شده از طریق بانک‌ها، نیازهای مالی این شرکت‌ها را برای مراحل بعدی تأمین می‌نماید.

مطابق با برنامه مالی این کشور در حوزه کارآفرینی، شرکت‌های نوپا می‌توانند وام‌هایی بین ۳ تا ۸ هزار دلار را برای شروع کسب‌وکار دریافت کنند همچنین در زمان بازپرداخت، دولت ۵۰ درصد این وام‌ها را به‌صورت یارانه پرداخت می‌کند. همچنین کارآفرینان از پرداخت هزینه راه‌اندازی شرکت، حق ثبت شرکت و مجوزهای لازم در سه سال اول فعالیت معاف هستند.

دولت ترکیه نیز به‌منظور توسعه کارآفرینی اقدام به کاهش حداقل سپرده موردنیاز بانک‌ها نموده است.

 همچنین در جدول زیر به بررسی تسهیلات پرداخت شده به کارآفرینان در کشورهای مختلف پرداخته شده است.

همچنین مطالعات انجام شده توسط بانک مرکزی کشور نشان می‌دهد که تأمین مالی ۳۶ درصد از مشکلات کسب‌وکارهای کوچک و متوسط را تشکیل می‌دهد.

در ایران ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اقدام به اعطای تسهیلات به افراد و یا خانواده‌هایی می‌کنند که دارای طرح‌های کسب‌وکار بوده‌اند. برای مشاغل خرد روستایی این وام ۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان با بازپرداخت ۳۶ تا ۶۰ ماهه و با سود بانکی ۴ درصد در نظر گرفته شده است.

همچنین بانک‌ها نیز با طرح‌ها و شرایط مختلف اقدام به ارائه تسهیلات به کسب‌وکارهای کوچک و متوسط می‌کنند با این‌ وجود کارآفرینان از دشواری مسیر اعطای تسهیلات و همچنین شرایط آن گلایه‌مند هستند.تضامین ارائه شده برای این تسهیلات نیز متفاوت بوده است اما به طور کلی سفته تضمینی معادل 100 درصد مبلغ تسهیلات و ارائه یک یا چند ضامن از شروطی بوده است که بانک ها اعلام کرده اند.

امیرحسین حاجیان، مسئول کمیته کسب‌وکارهای کوچک و متوسط دفتر مطالعات رونق تولید دانشگاه امام صادق، مسائل بانکی و مالی را یکی از مهم‌ترین موانع کارآفرینی برشمرد و گفت: مهم‌ترین مانع تحقق کارآفرینی، دشواری تأمین مالی و دریافت وام از بانک‌ها است. این عامل در دهه گذشته همواره پیشروی کارآفرینان بوده است. باتوجه‌به اینکه صنایع کوچک و متوسط برای تأمین سرمایه در گردش نیاز به تولید حمایت دارند. این تأمین مالی و تسهیلات خیلی به آنها کمک خواهد نمود.

وی تصریح کرد: با درنظرگرفتن این مسئله که حجم نقدینگی در کشور در سال‌های اخیر بسیار رشد کرده است، به‌سادگی می‌توان نتیجه گرفت این نقدینگی به سمت فعالیت‌های غیرمولد رفته و این خود عاملی شده است برای عدم تولید و عدم کارآفرینی است.

همچنین رحمت الله پورموسی در خصوص تسهیل شرایط کسب‌وکار و حمایت از کارآفرینان کشور گفت: بیشتر کارآفرینانی که وارد فعالیت‌های کارآفرینانه می‌شوند، ریسک این کار را می‌پذیرند اما به دلیل عدم حمایت مالی، وجود قوانین دست‌وپاگیر، عدم صدور مجوز کسب‌وکار یا طولانی شدن فرایند آن، سرمایه خود را از دست می‌دهند و کم‌کم دلسرد می‌شوند درحالی‌که باید کارآفرینان را هم به لحاظ مالی و مالیاتی و هم تأمین مواد اولیه حمایت کنیم تا آنها سرپا بمانند و تولید داخل رونق بگیرد.

از طرفی نجمه کربلایی کارآفرین نمونه کشور در خصوص تأثیر بانک‌ها بر فعالیت های کارآفرینان گفت: یکی از موانع تولید در کشور اخذ مجوز و سرمایه در گردش است. کارآفرینان برای آغاز فعالیت تولیدی وام‌های سنگینی می‌گیرند که با سودهای زیاد بانکی امکان بازپرداخت وام‌های سنگین وجود ندارد.

وی سپس به لزوم ارائه تسهیلات به کارآفرینان پرداخت و گفت: اگر این امکان برای افراد کارآفرین فراهم شود و وام‌هایی با بهره کمتر به مراکز تولیدی ارائه شود و بانک‌ها با صاحبان کارآفرین همکاری کنند، اتفاقات بهتری در عرصه کارآفرینی پیش خواهد آمد و صاحبان صنایع می‌توانند خدمات بهتری به مردم ارائه دهد.

در انتهای برنامه ششم توسعه (سال ۱۴۰۰) شرایط بازار به گونه ای  باید باشد که نرخ بیکاری به ۸.۶ درصد کاهش یابد که این خود نیازمند افزایش و توسعه کسب‌وکارهای کوچک و متوسط است. از طرفی قبل از آنکه فردی بتوانند کاری را شروع کند، باید دارای سرمایه فکری و مادی، تکنولوژی، تسهیلات لازم برای تولید کالا و نیروی کار مناسب باشد، لذا نیاز است تا دولت شرایطی فراهم کند که با اعطای تسهیلات به SME ها میانگین توسعه و اشتغال در کشور رشد یابد.