محمدرضا رضاپناه با اشاره به اینکه حدود صد سال از نسخه نخست کشاورزی ارگانیک می گذرد و بازار جهانی محصولات ارگانیک افزون بر صد میلیارد یورو است، ادامه داد: از حدود نیم قرن قبل نسخه دوم ارگانیک با ساختارسازی علمی و اجتماعی وارد مرحله و نظم دیگری شد و از سال ۲۰۱۰ به پیشنهاد تعدادی از کشاورزان ارگانیک، گام سوم تحقیق و توسعه ارگانیک مطرح شد و عملا از سال ۲۰۱۵ پس از هجدهمین کنگره بین المللی ارگانیک در ترکیه، گام به گام پیش می رود. به عنوان نمونه در حال حاضر، اتریش از مرز ۲۲ درصد کشاورزی ارگانیک عبور نموده و اتحادیه اروپا سعی دارد تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۲۵ درصد از بازار محصولات کشاورزی خود را با محصولات ارگانیک تامین نماید.

رضاپناه در گفتگو با خبرنگار کارآفرین نیوز با تاکید بر اینکه کشورهای پیشرو از میانگین اتحادیه اروپا پیشی خواهند گرفت تا جور کشورهای ضعیف تر در رعایت اصول اکولوژیک را جبران کنند، گفت: باید از برخی اشخاص قدردانی نماییم از جمله آنها که قانون مناسب مصوب می کنند، ساختارهای دولتی و غیر دولتی مناسب توسعه ارگانیک می سازند، در آزمایشگاه و تشکل های علمی و اجتماعی این شیوه مبتنی بر اقتصاد چرخشی و اقتصاد مقاومتی را تبیین می کنند و آنهایی که با کشت سویا، یونجه، شبدر و امثالهم خاک خود را تقویت می نمایند، از کود حاصل از فعالیت کرم خاکی بهره می گیرند، از تقویت کننده های بیولوژیک خاک استفاده می کنند و برای کنترل آفات، بیمارگرها و علف های هرز از عوامل کنترل بیولوژیک در مزرعه و باغات مراقبت می کنند تا آفات و رقبای طبیعی را در قالب یکی از روش های کنترل بیولوژیک به صورت طبیعی کنترل نمایند.

روزهای متفاوت در انتظار محصولات ارگانیک

این دانشیار موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور ضمن اینکه تاکید دارد که بزودی روزهای متفاوتی در تجارت محصولات ارگانیک در پیش است، افزود: رعایت اصول اکولوژیک امری قریب به الزامی برای صادرکنندگان خواهد بود. اما آیا تولیدکنندگان، بازرگانان و مراکز دولتی در خاورمیانه و ایران به این الزامات آشنایی دارند؟ و در برابر انسجام اروپا برای این اهداف محیط زیستی، آیا کنوانسیون‌ها و معاهدات منطقه ای حفظ نباتات، بهداشت گیاهی و بهداشت غذا در کشورهای صادرکننده انعطاف نشان داده است؟ تصور کنید کشوری در اتحادیه اروپا با ۵۰ درصد محصولات ارگانیک در بازار، دیگر نیازی به گواهی برای ارگانیک به شکل فعلی نخواهد داشت و چه بسا گروه مقابل باید گواهی های متعددی را نشان دهد تا اثبات کند ناقض اصول اکولوژیک نیست و می‌تواند در تتمه بازار حضور داشته باشد.

وی با طرح این سوال که آیا ساختار پژوهشی یا انستیتوی مستقلی به آن روزها و این موضوع بین رشته ای می اندیشد؟ گفت: آیا رسانه ها و تشکل های اجتماعی رویکرد درستی به این موضوع حرفه ای دارند؟ آیا قانونی برای حفاظت از کلمه ارگانیک داریم، تا مفهوم کوچه بازاری نامتجانس با تحولات جهانی ارگانیک در جامعه ما شکل نگیرد؟ چرا که هر آنچه ارگانیک را تهدید کند، تبدیل به هزینه مضاعف، تست و آزمون محصولات ارگانیک ایرانی خواهد شد که نهایتا ارزش افزوده براساس اعتماد را خواهد کاست و تولیدکننده را بی رغبت خواهد کرد.

تغییر جهت به سمت محصولات ارگانیک

رضاپناه به گران شدن نهاده‌های شیمیایی در چین اشاره کرد و گفت: مقدمات جهانی برای تمکین از این تصمیمات اکولوژیک در حال فراهم شدن است و دیر یا زود شیوه های ارزان و حتی گران ارگانیک رونق بیشتری خواهد گرفت؛ لذا شاخص‌های تحقیق و توسعه ارگانیک در صدر برنامه ها قرار خواهد گرفت، چرا که کشورهای دیگر که در شرایط تحریم نیستند با سرعت به سمت کشاورزی ارگانیک و حتی سیستم های تضمین مشارکتی مثل PGS می روند لذا به نظر می‌رسد کشوری که در شرایط تحریم و کمبود نهاده‌های شیمیایی به سر می برد، باید به سمت ارگانیک تغییر جهت می داد.

وی سپس محدودیت آمادگی علمی و عملی برای این کار را نیازمند تغییر دانست و افزود: اگر به سطح یک درصد تا پنج درصد محصولات ارگانیک در داخل کشور نرسیم، نمی‌توانیم یک درصد بازار جهانی را به خود اختصاص دهیم.

برنامه راهبردی کشاورزی ارگانیک که اوایل دهه ۹۰ به تصویب وزارت کشاورزی رسید برای ۱۰ تا ۲۰ برابر شرایط فعلی تنظیم شده بود، اما سطح کشت ارگانیک حتی برای صادرات در طی دهه اخیر تقریبا ثابت و بعضا به واسطه افزایش نرخ ارز کاهش داشته است، البته ۲۰ هزار هکتار مراتع و حدود ۴۰ هزار هکتار مناطق تحت پوشش تولید عسل ارگانیک و حدود ۱۰ هزار هکتار اراضی ذاتا ارگانیک نیز دارای گواهی هستند. از این مقدار تولید یا برداشت از منابع طبیعی، معمولا حدود دو هزار تُن به اروپا و عمدتا به کشور آلمان صادر می شود.