به گزارش کارآفرین نیوز، بانک ها در دنیا با اهداف خاصی تاسیس می شوند و ماموریت های مشخصی برای هر یک تعریف می شود. در ایران نیز بانک ها با عناوین مختلف اعم از دولتی، خصوصی، تخصصی و توسعه ای، تجاری، مشترک، موسسه اعتباری غیربانکی و... فعالیت می کنند که از طریق سیاست گذاری و دستورالعمل های بانک مرکزی، خدمات ارائه می کنند.
در این میان، بانک های تخصصی و توسعه ای وظایف دوگانه ای دارند که یک بخش انجام وظایف اعتباری بانکی است و یک مسئولیت دیگر این نوع از بانک ها نیز تامین منابع ارزان قیمت کوتاه مدت و بلندمدت برای اجرای طرح های اقتصادی کشور است. در واقع این نوع از بانک ها، سیاست های اقتصادی دولت ها را پیگیری کرده و منابع را برای اختصاص به بخش های اقتصادی، برنامه ریزی می کنند.
در ایران ۵ بانک توسعه تعاون، توسعه صادرات ایران، مسکن، صنعت و معدن و کشاورزی به عنوان بانک های تخصصی و توسعه ای شناخته می شوند. همانگونه که از نام این بانک ها نیز پیداست، ایجاد این بانک ها برای تمرکز در ارائه خدمات ئولی و اعتباری به بخش های مختلف اقتصادی اعم از مسکن، کشاورزی، صنعت و معدن، تعاون و صادرات بوده است.
فعالیت بانک‌های تخصصی و توسعه‌ای در ایران
به عنوان نمونه آخرین بانکی دولتی تخصصی و توسعه ای ایجاد شده در کشور که توسعه تعاون است، در اهداف و ماموریت های تبیین شده برای آن، پرداخت ۷۰ درصد تسهیلات و توان مالی برای بخش تعاون و انجام ۳۰ درصد فعالیت مالی و پولی در سایر بخش ها پیش بینی شده است.
در عین حال، از آنجایی که از وضعیت سودآوری بانک های تخصصی و توسعه ای اطمینان کافی وجود نداشت، دولت در این بانک ها سرمایه گذاری کرده است و ماموریت های دولت و وزارتخانه ها از طریق این بانک ها دنبال می شود. در عین حال، از مقطعی در دهه ۶۰ به بعد، سرمایه گذاری های خصوصی و خارجی نیز در این بانک ها رواج یافت.
گفته می شود به دلیل دشواری در تفکیک ماموریت ها و خدماتی که بانک های تخصصی و توسعه ای انجام می دهند، معمولا تفکیکی در این زمینه صورت نمی گیرد. در عین حال، اساسا بانک توسعه ای بانکی است که علاوه بر یک حوزه تخصصی، می تواند در حوزه های گوناگون نیز فعالیت داشته باشد، اما بانک تخصصی تنها در یک رشته باید فعالیت کند.
در تقسیمات بانک مرکزی نیز بانک های تخصصی و توسعه ای در یک قالب قرار گرفته است و تفکیکی در این زمینه ارائه نشده است، اما اساسا باید بین بانک های توسعه ای و تخصصی، تفکیک قائل شد که در ایران انجام نمی شود. برای بانک های توسعه ای، انجام پروژه های کشور در اولویت قرار دارد و مسئله سود و زیان در انجام طرح ها، به حاشیه می رود.
گفته می شود در سال های اخیر دو بانک توسعه ای، فعالیت خود را در قالب بانک تجاری دنبال کرده اند که این مسئله می تواند شرایط اجرای طرح های کشور و تامین مالی این طرح ها را با محدودیت مواجه کند و یا هزینه اجرای طرح های ملی بالا برود. به صورت کلی، منابع بانک های توسعه ای و تخصصی به سپرده های گران قیمت و کوتاه مدت وابسته نیست و این بانک ها بر منابع اختصاص یافته از سوی دولت در مواردی مانند افزایش سرمایه اولیه بانک، تمرکز دارند.
نظر شما