به گزارش کارآفرین نیوز؛ استرالیا با ۲۶ درصد تولید محصولات کشاورزی ارگانیک، استونی با ۲۳ درصد و سوئد با ۲۱ درصد سه کشور برتر در تولید محصولات ارگانیک هستند، محصولاتی که بدون استفاده از سموم و کود شیمیایی تولید می شوند تا سلامت انسان به خطر نیفتد.

پس از این کشورها، ایتالیا، چک، لتونی، فنلاند، اسلوواکی و دانمارک قرار دارند و اتحادیه اروپا نیز با اختصاص ۸ درصد از تولیدات کشاورزی به محصولات ارگانیک توانسته اند برای بهبود کیفیت محصولات کشاورزی قدم بردارند در شرایطی که برنامه اتحادیه اروپا این است که تا ۸ سال آینده، تولید محصولات ارگانیک خود را به ۲۵ درصد برساند.

ارگانیک، تهدید است یا فرصت؟

هنوز مدت زمان زیادی از مرجوع یا معدوم شدن محصولات کشاورزی ایران از برخی کشورهای همسایه به بهانه آلوده بودن آنها نگذشته است، محصولاتی که می توانست برای کشاورزان ما درآمد باشد به ضرر بدل گشت تا نه تنها مشخص شود که به سرمایه گذاری در حوزه کشاورزی ارگانیک نیازمندیم، بلکه متوجه باشیم که کشورهای دنیا در حال حرکت به این سمت هستند و بزودی دیگر خریداری برای محصولات کشاورزی تولیدشده ما با مشتی کودشیمیایی وجود ندارد.

اگر بخواهیم کشاورزی ارگانیک را در ایران بررسی کنیم باید اذعان کنیم که در واقع در کشور ما به دلیل عدم وجود نظام مشخصی در زنجیره تولید، گواهی عرضه و نظارت، نظام معین برای صادرات یا واردات، محصولات ارگانیک وجود ندارد و هر آنچه که در بازار تحت این عنوان عرضه می شود، اصالت ندارد.

اگرچه محصولات ارگانیک، سلامت انسان، اکوسیستم و خاک را حمایت می کند و محصولات کشاورزی ارگانیک، ارزش غذایی بیشتری دارند، اما عدم وجود سیستم عرضه محصولات ارگانیک باعث شده که تولید آنها برای کشاورزان ایرانی به صرفه نباشد زیرا نمی توانند بازار خود را بیابند و محصولات خود را از محصولات غیرارگانیک، تفکیک نمایند به همین خاطر، کشاورزان ما تولید محصولات ارگانیک را نه یک فرصت، بلکه تهدیدی برای از دست رفتن درآمد خود می دانند.

در کشورهای دیگر چه می‌گذرد؟

وجود استانداردهای لازم و تفکیک محصولات و کالاها بر اساس استانداردهای خاص باعث می شود که تولیدکنندگان به سمت تولید کالا و محصولات با کیفیت پیش بروند، زیرا نظام مشخصی برای شفاف شدن کیفیت بهتر وجود دارد تا سبب شود که تولیدکننده، سود بیشتری را به دست بیاورد.

بدون وجود نظام مشخص استاندارد و تعریف آن برای مشتریان در جهت شناخت محصولات با کیفیت، تولیدکنندگان کمتر به سمت تولید این نوع محصولات می روند زیرا با عرضه محصولات کم کیفیت اما مشابه، تولیدکنندگان محصولات با کیفیت متضرر می شوند بر این اساس، فقدان نظام عرضه بر مبنای استاندارد، زمینه تولید هر نوع کالای با کیفیت را کاهش می دهد.

مثلا در مورد میوه ها در کشورهای دیگر، نظام عرضه به گونه ای تعریف شده که وجود کدهای مختلف بر روی میوه ها، نوع ارگانیک یا تراریخته بودن آنها را مشخص می کند و مشتریان به خوبی می دانند که در حال خرید چه نوع میوه ای هستند.

در اغلب کشورها بر مبنای استانداردهای تعریف شده، بهترین نوع میوه ها، میوه هایی هستند که اعداد ۵ رقمی دارند که با عدد ۹ شروع می شوند، ولی اگر همین اعداد با عدد ۸ شروع شود یعنی میوه هایی هستند که از نظر ژنتیکی اصلاح شده است و معمولا ارزان تر از نوع قبلی هستند. این استانداردسازی محصولات زمینه را فراهم می کند تا تولیدکننده رغبت بیشتری برای تولید محصولات با کیفیت داشته باشد زیرا محصول با کیفیت او در بازار قابل تشخیص است و با محصولات کم کیفیت قاطی نمی شود.

گام‌های لرزان تولید ارگانیک

گام نخست برای تولید محصولات کشاورزی ارگانیک ایجاد زمینه های سودآوری بیشتر برای تولیدکننده است، در این مسیر لازم است که گواهی ارگانیک، تعریف و ارائه شود.

گواهی ارگانیک یک محصول یعنی اینکه این محصول، فرایندهای ارگانیک را طی کرده است و در چارچوب استانداردهای ارگانیک تولید شده است، این چارچوب توسط سازمان بین المللی کشاورزی ارگانیک یا IFOAM تنظیم شده است.

این سازمان استانداردها را به تایید سازمان های ملی، همچنین سازمان های اجرایی می رساند تا بدین ترتیب؛ نسبت به تجارت بین المللی محصولات ارگانیک اقدام شود.

سازمان بین المللی کشاورزی ارگانیک در سال ۱۹۷۹ تاسیس شد که در سطح اروپا در رابطه با محصولات ارگانیک فعالیت دارد، هدف این سازمان ایجاد یک علامت ارگانیک جهانی به دور از هر گونه قید ملی یا اتحادیه ای اعلام شده است.

از دیگر مشکلات کشاورزی ارگانیک ما علیرغم پویا بودن کشاورزی ارگانیک، عدم وجود دوره های آموزشی ترویجی برای کشاورزان است که باعث شده توسعه کشاورزی ارگانیک با سرعت بسیار اندکی باشد.

از سوی دیگر در شرایطی که قریب یک دهه است که کشور ما برنامه راهبردی ارگانیک را تصویب نموده، اما این کشوری مانند روسیه است که از سال گذشته قانون ارگانیک را اجرا و تمرین می کند و محصولات کشاورزی ما را مرجوع می نماید یا کشوری مانند استرالیا توانسته ۲۵ درصد از محصولات کشاورزی خود را به محصولات ارگانیک اختصاص دهد و اتحادیه اروپا نیز تصمیم دارد تا ۸ سال دیگر به رقم ۲۵ درصد برسد، جا ماندن از قافله ارگانیک، نه تنها به سلامت مردم ما، اکوسیستم و خاک ما آسیب می رساند، بلکه باعث می شود که بازارهای جهانی خود را نیز از دست بدهیم زیرا در آینده نزدیک، این ارگانیک ها هستند که مشتری دارند و مابقی مرجوع می شوند.

با این وصف، باید پرسید سامانه ملی محصولات کشاورزی ارگانیک که ۵ سال پیش توسط شورای راهبردی توسعه کشاورزی ارگانیک با هدف شفاف سازی روندهای تولید تا صدور نشان استاندارد ارگانیک، تصویب شد، به کجا رسیده و چرا ما هنوز هم در آغاز راهیم و آیین نامه حمایت از توسعه کشاورزی ارگانیک و ساماندهی تولید و عرضه این محصولات که سال هاست قرار است ابلاغ شود، در کدام پیچ جاده، جا مانده است؟