به گزارش کارآفرین نیوز؛ در سال گذشته از نخستین و پرسروصداترین مرجوعات محصولات کشاورزی که اتفاق افتاد ارجاع فلفل های صادراتی به روسیه بود، پس از آن، روسیه واردات فلفل ایرانی را به دلیل نقض استانداردهای بهداشتی و باقی‌مانده سموم ممنوع اعلام کرد.

در آذرماه ۱۴۰۰ اعلام شد که فدراسیون روسیه در نامه ای به رییس گمرک داغستان تاکید کرده که واردات فلفل از ایران به دلیل نقض مکرر استانداردهای بهداشتی انجام نشود. این تصمیم در حالی گرفته شده که صدها گلخانه دار ایرانی با توجه به تقاضای بازار روسیه رو به تولید فلفل دلمه ای آورده بودند.

اگرچه برخی این اقدام روسیه را به نفوذ بازرگانی کشورهای مخالف ایران نسبت دادند و سعی کردند که رنگ سیاسی به این موضوع بپاشند، اما بررسی ها نشان داد که دلیل اصلی این اقدام، به گفته رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه، نداشتن گواهینامه باقی مانده سموم کشاورزی و از طرفی به نظر رییس سازمان حفظ نباتات کشور، استفاده از چهار نوع سم بوده که در روسیه ثبت نشده‌اند.

آذربایجان و هند؛ تداوم مرجوع شدن محصولات کشاورزی

پس از آن بود که جمهوری آذربایجان به دلیل آنچه که آن را آلودگی به ویروس قهوه ای چروکیدگی خواند، محموله های فلفل ایران را از بین برد. بر اساس خبرهای منتشرشده در مورد معدوم سازی محموله های فلفل ایران در جمهوری آذربایجان، سازمان امنیت غذایی این کشور اعلام کرده بود که در فلفل ها ویروس، دیده شده و با رعایت الزامات قرنطینه ای گیاهی، این محموله ها باید معدوم شوند. بر پایه این گزارش ۱۴ تن فلفل از دو شرکت، معدوم شد و ۱۱ تن از یک شرکت دیگر، برخلاف الزامات رعایت قوانین، به بازار عرضه شده بود.

اما سریال ارجاع محصولات کشاورزی ایران در سال گذشته تداوم داشت و هند نیز دست به ارجاع زد و کیوی های ایران را مرجوع نمود. در اواخر آذر ۱۴۰۰ در این خصوص، پاسخی از سوی سازمان حفظ نباتات و یا وزارت جهاد کشاورزی ایران ارائه نشد، تا اینکه نامه وزارت کشاورزی هند توسط رسانه‌ها منتشر شد که مشخص می کرد دلیل مرجوع شدن کیوی‌های ایرانی از هند، وجود شپشک در این محموله بوده است.

در نامه وزارت کشاورزی هند خطاب به سازمان حفظ نباتات ایران آمده بود که مشاهده "مکرر" شپشک در ۱۵ محموله کیوی باعث شده این کشور واردات این محصول از ایران را موقتا مسدود نماید.

هند در نامه خود آوده بود: در نامه های قبلی و از آوریل ۲۰۱۹ تاکنون در ۱۳ محموله آفت قرنطینه‌ای شپشک سفید و در دو محموله آفت غیر قرنطینه ای شپشک قرمز مشاهده شد، اما درباره علت های آن پاسخی از ایران دریافت نکرده ایم؛ علاوه بر این از اکتبر ۲۰۲۱ تاکنون هند در ۲۴ محموله کیوی ایران آفت های قرنطینه ای و غیر قرنطینه ای مشاهده کرده است.

جای نگرانی نیست

اما در همان زمان، سخنگوی گمرک ایران در گفتگو با کارآفرین نیوز، گفت که تنها ۲۰ صدم درصد صادرات کشاورزی ایران برگشت خورده و جای نگرانی نیست. سیدروح اله لطیفی از ارجاع محصولات کشاورزی ایران از ۹ کشور در ۹ ماهه نخست سال ۱۴۰۰ خبر داد، ولی آن را در مقایسه با میزان صادرات انجام شده بسیار ناچیز خواند که جای نگرانی ندارد.

وی ضمن اشاره به اینکه در ۹ ماهه نخست سال ۱۴۰۰ محصولات کشاورزی مرجوع شده از ۹ کشور روسیه، امارات، ترکمنستان، ترکیه، عراق، اسپانیا، بلاروس، ازبکستان و آذربایجان بوده، در مورد میزان این مرجوعات گفت: در این مدت ۶ میلیون و ۲۸۴ هزار و ۲۸۳ تُن محصولات کشاورزی، غذایی، شیلاتی و دامی صادر شده که تنها ۲۰ صدم درصد آن مرجوع شده است.

سخنگوی گمرک، بیشترین مرجوعات را از کشور روسیه با ۱۱ هزار تُن و کمترین را از آذربایجان با ۲۶ تُن مطرح کرد و خبر داد: ارزش کل محصولات مرجوع شده ۹ میلیون دلار بوده در حالی که محصولات صادر شده ارزشی به میزان ۳ میلیارد و ۸۸۷ میلیون و ۸۸۹ هزار دلار داشته است، لذا از این لحاظ نیز محصولات مرجوع شده تنها ۲۰ صدم درصد ارزش محصولات صادر شده را داشته اند.

سلامت و اعتبار

فارغ از موضوع مهم سلامت مردم در مصرف محصولات کشاورزی، کارشناسان کشاورزی تاکید داشتند که با ارجاع محصولات کشاورزی ایران، اعتبار کشاورزی به زیر سوال رفته و با لطمه خوردن اعتبار کشاورزی ایران، رقبا جای ما را در کشورهای مقصد پر خواهند کرد.

دکتر رضا ارجمندی رییس اسبق سازمان حفظ نباتات کشور تاکید کرده بود: بازار دیگر کشورها منتظر ما و تصمیمات ما نمی ماند و رقبای ما جای ما را می گیرند آن وقت دیگر کنار زدن همین رقبا کار سخت تری است، در حالی که ما برای رونق کشاورزی به صادرات نیاز داریم.

وی که تاکید داشت قبل از صادرات باید استانداردهای مبدا و مقصد، چک شود تا اختلافی وجود نداشته باشد، گفت: اصولا فرم و حالت جدید برگشت محصولات کشاورزی ایران از برخی کشورها، نسبت به گذشته، متفاوت است و از لحاظ اعتبار کشاورزی کشور، این اتفاقات برای ما مناسب نیست.

البته اخیرا شاهپور علایی‌مقدم رییس سازمان حفظ نباتات کشور از واگذاری تمامی امور مربوط به سلامت غذا به این سازمان خبر داد و گفت: ۴۰ درصد از امنیت غذایی در دنیا وابسته به مبارزه با عوامل خسارت زا است و حفظ محصول از آفات، بیماری‌ها و عوامل خسارت‌زا باعث می‌شود سلامت محصول کشاورزی حفظ شود.

زمانی برای شناسنامه دار شدن

اکنون وزیر جهاد کشاورزی خبر می دهد که محصولات کشاورزی، شناسنامه دار می شوند تا تحت کنترل بوده و دیگر برگشت نخورند.

وی در عین حال برگشت محصولات را امری عادی می خواند و تاکید دارد: سامانه سماک که در سازمان حفظ نباتات رونمایی شد کل تولیدات کشاورزی را از تولید تا رسیدن به دست مصرف کننده رصد می کند.

سیدجواد ساداتی نژاد به مرجوع شدن محصولات کشاورزی در سال گذشته پرداخت و گفت: در ابتدای این دوره، برگشت محصول فلفل دلمه ای از روسیه داشتیم که بسیار پذیرش این موضوع سخت بود اما هر تهدید و اتفاقی یک فرصت تلقی می شود.

وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: امیدوارم به جایی برسیم که هر محصول غذایی که در کشور عرضه می‌شود دارای شناسنامه باشد و مردم به راحتی بتوانند به اطلاعات محصول دست پیدا کنند این شفافیت در تولید محصول علاوه بر اطمینان بخشی به مردم کشور، باعث اطمینان دیگر کشورها می شود. وی با بیان اینکه سازمان حفظ نباتات در بحث کنترل آفات عمومی وظیفه خود را انجام داده است، گفت: اکنون قرارگاه امنیت غذایی را داریم که در زیر مجموعه آن ستاد سلامت غذا قرار دارد.