منا امامی در گفتگو با خبرنگار کارآفرین نیوز، در خصوص جایگاه کارآفرینی اجتماعی در ایران اظهار کرد: ایران کشوری در حال توسعه است که عمدتا توسط بخش دولتی اداره می‌شود و ارگان‌ها و نهادهای دولتی در زمینه برنامه‌ها و سیاست‌های اجرایی بیشترین سهم را به خود اختصاص داده و در مقابل، آنطور که باید از فعالیت‌های کارآفرینی حمایتی صورت نمی‌گیرد.
وی با اشاره به حضور زنان در اکوسیستم کارآفرینی، گفت: زنان ایرانی همانند دیگر همتایان خاورمیانه‌ای خود در تلاش برای رونق کارآفرینی در کشور هستند اما هنوز فاصله زیادی تا دستیابی به موقعیت عادلانه در اکوسیستم کارآفرینی و همینطور کارآفرینی اجتماعی دارند.
این پژوهشگر کارآفرینی اجتماعی ادامه داد: شاخص ملی کارآفرینی که خلاصه‌ای از وضعیت میانگین محیط اقتصادی برای کارآفرینی است در ایران رقم ۴ را نشان می‌دهد به این معنی که وضعیت محیط‌های کارآفرینی مطلوب نیست و کمتر از حد مقبول است. علاوه بر آن، در ایران نرخ کل فعالیت‌های کارآفرینانه در مراحل اولیه از حدود ۱۰ درصد در سال ۲۰۱۹ به ۸ درصد در سال ۲۰۲۰ کاهش پیدا کرده است.
کارآفرینی واژه جدیدی نیست
امامی بیان کرد: تاریخچه کارآفرینی به پیش از اسلام برمی‌گردد و در عقاید و باورهای دین زرتشت، کارآفرینی اجتماعی وجود داشته و نشانه‌های آن را می‌توان در مراسمات و نمادهای آن زمان جستجو کرد. بعد از اسلام نیز عقاید و باورهای مذهبی تقویت‌کننده باورهای مردم ایران بوده و فرهنگ یاری‌گری بین عموم به وسیله آموزه‌های اسلام قوی‌تر از قبل شدند و به بخشی از ارزش‌های فرهنگی تبدیل شد. به مرور بعد از اینکه تاریخ وارد دوران مدرنیته شد مسئله کارآفرینی اجتماعی ابعاد جهانی و بین‌المللی بیشتری پیدا کرد و اکنون شاهدیم که کارآفرینی اجتماعی کشورهای غربی و خاور دور، به الگویی برای کشورهای خاورمیانه‌ای همچون ایران تبدیل شده و به صورت یک علم و رشته آکادمیک ظهور پیدا کرده و در کشورهای آسیایی خودی نشان داده است.
وی افزود: بنابراین کارآفرینی و بخصوص کارآفرینی اجتماعی زنان واژه جدیدی نیست و قدمت بالایی دارد و مختص یک کشور و منطقه خاص نبوده و ریشه‌های آن را باید در فرهنگ و زندگی اجتماعی مردم پیدا کرد.
موانع پرورش کارآفرینان اجتماعی
این پژوهشگر با اشاره به کارآفرینی اجتماعی زنان گفت: متاسفانه در سطح کلان، نهاد یا سازمانی برای تنظیم قوانین در حوزه کارآفرینی اجتماعی بخصوص کارآفرینی اجتماعی زنان در کشور وجود ندارد و اقدام خاصی جهت ارزش قلمداد شدن آن از سوی دولت‌ها و نظام آموزش و پرورش صورت نگرفته و این مهم به مانعی برای پرورش کارآفرینان اجتماعی برتر در کشور تبدیل شده که نیاز به توجه ویژه و دلسوزانه مسئولان مربوطه دارد.
وی ادامه داد: با بررسی تاثیر کارآفرینان اجتماعی بر ساختار و فرهنگ و تاثیر ساختار بر فعالیت‌های کارآفرینان اجتماعی به این مهم دست پیدا می‌کنیم که ساختار هم می‌تواند تسهیل‌گر ظهور کارآفرینی اجتماعی باشد و هم می‌تواند به مانعی برای آن تبدیل شود. بررسی‌ها نشان داده که وجود شکاف‌های جنسیتی و ساختارهای زن‌ستیزانه در میزان مشارکت زنان در عرصه اقتصادی موثر است چرا که این شکاف‌ها زمینه‌ساز مشکلات ساختاری و ادراکی در بخش‌های مختلف زندگی اجتماعی است. به طور مثال، وجود این شکاف‌ها یکی از دلایل قرارگیری ایران در جایگاه ۱۴۸ کارآفرینی از بین ۱۵۳ کشور جهان است. در صورتی که اصلاحاتی در ساختارهای موجود صورت گیرد، تا حد زیادی شاهد حضور پررنگ زنان در عرصه کارآفرینی اجتماعی خواهیم بود که نقش بسزایی در توسعه اقتصادی دارد.
این پژوهشگر کارآفرینی اجتماعی گفت: تجربه زیستی زنان کارآفرین نشان می‌دهد که پدیده کارآفرینی اجتماعی در زنان، امری ذاتی و وراثتی نیست. برخی از ارزش‌ها به صورت بالقوه در زنان وجود دارند که این خصیصه‌ها و ارزش‌ها با رفع موانع و شکاف‌های فرهنگی و اجتماعی و همچنین با ارائه آموزش‌هایی به شکل جامعه‌پذیری اولیه از خانواده و بعد نظام آموزش و پرورش، رشد پیدا می‌کنند و باعث ایجاد انگیزه و قدم برداشتن در مسیر کارآفرینی اجتماعی در زنان می‌شود.
وی ادامه داد: انگیزه‌های قدرتمند درونی زنان برای فراتر رفتن از نقش‌های سنتی، رسیدن به استقلال، احساس رضایت درونی، کسب هویت و... همراه با خلق ارزش‌های اجتماعی با تاثیرپذیری از محرک‌های بیرونی همچون نارضایتی از ساختار وضعیت اجتماعی، شرایط نامناسب و ناکافی شغلی و نارضایتی از بازار رسمی کار باعث تغییر و تحول در هویت زنان و ظهور راهبرد کارآفرینی اجتماعی می‌شود که نیاز به ایجاد بسترهای لازم برای تقویت این انگیزه در زنان به شدت احساس می‌شود.
امامی گفت: به طور معمول، کسانی به فعالیت کارآفرینی اجتماعی گرایش دارند که تجربه زیستی عمیقی از دردهای مردم داشته باشند و دغدغه حل مشکلات و چالش‌های موجود در جامعه را دارند. در ذات کارآفرینان اجتماعی نیاز به همدلی و حمایت همدلانه از همنوعان به صورت قوی دیده می‌شود و همین دید مادرانه و زنانه باعث شکل‌گیری کارآفرینی اجتماعی در زنان امروز جامعه شده که باید قدر آن را دانست و به دنبال ترویج این مهم بود.
وی خاطرنشان کرد: برای اینکه فرهنگ کارآفرینی اجتماعی در ایران رواج پیدا کند، ضروریست اصلاحات و تحولات فرهنگی در ساختارها صورت گیرد. در گام اول، باید قوانین و مقرراتی در جهت حل مشکلات کارآفرینان اجتماعی بخصوص کارآفرینان اجتماعی زن تدوین شود و سپس اقداماتی در راستای آموزش و ترویج فرهنگ کارآفرینی در جامعه صورت گیرد و شرایط برای فعالیت کارآفرینان تسهیل شود. مجموعه این اقدامات منجر به رونق کارآفرینی و در نهایت توسعه اقتصادی کشور می‌شود.
نظر شما